Piyasaların içinden gelenler, ticaret, bilhassa dış ticaret yapanlar âlâ bilir; 2018 yılı ikinci yarısı ve 2019 yılında ‘Rahip Brunson’ krizi akabinde tüm berber ve dönerci esnafı dolar bozma kampanyasına promosyonlarla takviye verince dolar/TL’ye bir sakinlik, bir bıkkınlık, bir bezginlik gelmişti. Uzunca bir mühlet yerini değiştirmeden duran dolar kurunda garip davranışlar seziliyordu. Sonra uzman ekonomistler keşfetti ki dolar/TL’yi korkutan diğer birileri vardı. Yerinden çıktığında başına vuruyorlardı. Lakin deneydeki pire değildi ki bu kapağa kadar zıplamayı öğrensin, haliyle kıpır kıpır duramadı. O devir pandemi oldu, iktisat idaresi değiştir derken, 2021 Eylül sonrası tasması salınmış 3 aylık Golden Retriever’ı bahçeye salmak üzere oldu. Çitleri uygunca zorlayınca 20 Aralık 2021’de ‘Biz bir şey yapmadık’ lakin ‘Hiçbir şey olmasa bile kesin bir şey oldu’ misali kapı dışarı çıkmadan konut hapsine devam ediliyor. Görüntü gözünüzün önüne geldiyse dolar/TL için Bloomberg ve TCMB anlatımlarına geçelim.
Dolar TL’de 1 5 yıldır izlenen sakin yükseliş birçok gerçeklikle uyuşmadığından ve daima de Merkez Hovarda Bankası’ndan bankalara kredilere şirketlere yönelik kararlar gelince incelemeler sıklaşıyor Bloomberg’den Uğur Yılmaz ve Aslı Kandemir’in aktardığına nazaran özgür kur rejiminde süreçlerde artık son karar verici Merkez Bankası oluyor
TL işlemlerinde Hipodrombet nihai uzlaşı sağlayan Merkez Bankası’nın daima kontrol ve müdahalelerinden piyasa işlemcilerinin sıkıldığı belirtilen haberde döviz almanız gerekiyorsa açıklama yapmak gerektiği belirtiliyor
14 Mayıs’ta yapılacak seçimler öncesi döviz piyasasında denetimin çok Hilarionbet arttığı belirtilirken bilgi veren piyasa işlemcileri bilhassa büyük hacimli süreçlerin hatta çabucak hemen her sürecin inceleme ve onaya tabi olduğunu açıklıyor
İşlemcilerin anlattığına nazaran Merkez Bankası FX trader üzere bankalarla Hayalbahis daima irtibatta platformlardaki süreçleri takipte ve döviz süreçlerinde raporlama isteyen mercide bulunuyor
Merkez Bankası’nın kimin kime ne oranda satış yaptığını büyük ölçüde belirlediği sav edilirken TCMB’den açıklama yapılmadığı belirtiliyor
Commerzbank’tan Grandpashabet Ulrich Leuchtmann bu süreçlerin seçimlerden sonra sürdürülmesini pek mümkün görmezken ‘hafif sermaye kontrolü’ olarak tanımlıyor Seçim sonrası için de TL’de paha kaybını kaçınılmaz görüyor
Yeni bir sistemin yakın devirde devreye alındığı ‘telefon tabanlı eşleştirme hizmeti’ ismi verilen sistemde TCMB ile bankaların daima irtibatta olduğu ve onay olmadan döviz süreçleri yapılmıyor
Piyasa işlemcileri mevcut müdahalelerin daha evvel arza yönelik olduğu lakin artık talebin de denetim altında olduğunu söylüyor
Geçen günlerde Londra swap faizlerinde görülen hareketlilik yurt içinde de dolar TL’nin oynaklığının son haftalarda artması stres belirtileri olarak görülüyor
Her gün değişen gündem ve düzenlemelerin içinde ihracatçıların döviz almamayı taahhüt etmesiyle düşük kur bankaların döviz fazlası olan şirketlere yüksek kur uygulaması üzere düzenlemeler bulunurken bireysellere yüksek kur uygulaması vadeli süreçlere yapılan yönlendirmeler ve Kapalıçarşı’da efektif telaffuzları ve spreadlerin açılması üzere etki tepkiler görülüyor
TL’de üç aylık ve bir aylık oynaklık farkı seçim sonuçlarının değerli olmadığını gösterdiği belirtiliyor In Touch Capital Markets kıdemli analisti Piotr Matys döviz müdahalelerinin çok maliyetli olduğunu ve ‘Merkez Bankası seçimlerden sonra TL’nin hür kalmasına müsaade verebilir’ dedi
Yatırımcıların TL varlıklarda konum almadığı görülüyor Hedge fon lar riske karşı korunma uzmanı olan yatırım fonları dahi yatırım yapmaktan kaçınıyor
Seçimlerden sonra sonuçtan bağımsız TL ye müdahalelerin kalkacağı ve TL nin de bedel kaybedeceği öngörülüyor Londra bu bahiste başı çekiyor
Trium Capital dan Peter Kisler bu görüşün yanında ‘muhalefet rahat bir biçimde kazansa bile TL dışındaki bütün varlıklar yükselebilir dedi
Carrhae Capital’dan Ali Akay TL’de yaklaşan devalüasyondan öbür bir yatırım fırsatı yok yorumu yapıyor
Vadeli süreçler de seçim sonrası kim kazanırsa kazansın TL de paha kaybı gösteriyor
TCMB dataları Mart ayında yabancıların TL fonlarda varlığının 1 2 milyar dolara gerilediğini gösterirken 10 yıl evvel 72 milyar dola olan bir orandan bahsediliyor
Yine Londra’da North of South Capital yetkilisi Kamil Dimmich riski kur denetimleri ya da ani bir devalüasyon olarak görürken ‘Şu an Türkiye ye kur riskleri nedeniyle direkt girmiş değiliz sözlerini kullandı
Helm Yatırım Ortaklığı ndan Rejat Suri daha öngörülebilir siyasetlerin yabancı yatırımcı çekebileceğini söylerken siyasi belirsizlikler ve TL deki riskler nedeniyle Türkiye piyasasından uzak kaldıklarını açıklıyor
Uluslararası kurumlar seçim sonuçlarından bağımsız dolar TL’de yükseliş beklentisini koruyor
Barclays ve TD Securities 2023 üçüncü çeyrekte Haziran Eylül dönemi TL’de yüzde 40 paha kaybıyla 27 TL olmasını bekliyor
Bank of America da seçim sonuçları ne olursa olsun TL’de yüzde 15 ila 25 ortası bir paha kaybı beklendiğini belirtti Zümrüt İmamoğlu Merveille Paja David Hauner ve Mikhail Liluashvili imzalı ve 30 Mart tarihli raporunda dolar TL’de ‘adil değerin’ 24 TL olarak göründüğü belirtildi
Tüm bunları okurken bu sabah TCMB’nin yeni KKM gibisi eseriyle karşılaşıyoruz TCMB’nin Döviz Yükümlülüğü Olan Hükmî Şahısların Döviz yahut Türk Lirası Cinsinden Mevduat ve Katılma Hesaplarına Sağlanacak Dayanak Hakkında Tebliği Resmi Gazete’de yayımlandı
Buna nazaran döviz yükümlülüğü olan yerli şirketlerin bankalarda mevcut olan dolar euro sterlin cinsi döviz hesaplarında hesap sahibi talep ederse hesap açılışı tarihindeki kur üzerinden TL’ye çevrilecek 1 aydan az olmamak üzere Merkez Bankasınca belirlenen vadelerde TL hesap açılacak
Vade bitmeden para çekilecek olursa hesabın açıldığı tarihteki kurdan döviz bozulacak vade bitimi beklenirse bitişteki kurdan döviz bozulacak Banka bu fiyatı müşteriye ödeyecek Vade bitimindeki kur farkı faiz ya da kar hissesinden yüksekse farkı TCMB ödeyecek Bu müddette döviz alımı yapılırsa haklar kaybedilecek ve 1 yıl kredi kullanımı kelam konusu olmayacak
Son olarak Merkez Bankası’nın devayı para basmakta bulduğu belirtildi
Sözcü’den Erdoğan Süzer’in aktardığına nazaran piyasadaki banknot ölçüsü yüzde 24 artışla son 10 yıldaki ortalama sının iki katına erişti Emisyon hacmi bir yılda 2 5 kata yakın artarken 200 TL’lik banknotların basımına yük verildi Basılan 6 banknottan 5’i 200 TL oldu
2022 yılına girildiğinde piyasada 2 milyar 855 milyon adet banknot bulunurken yıl sonunda bu sayı 3 milyar 540 mil yon oldu Basılan 685 milyon adet yeni banknotun 493 milyonu 200 TL’den oluştu
Son bir yılda piya sada 200 ve 100 TL’lik banknotların hissesi yüzde 55’ten 61’e çıkarken bedel olarak hissesi yüzde 40 3’ten yüzde 56 6’ya yükseldi
Merkez Bankası banknot kağıdı ve mürekkep alımı için de yüzde 92 oranında daha fazla harcama yaparak 508 milyon TL ödedi
Bu bilgiler ışığında piyasalarda seçim sonuçları bir manada değersiz olurken bir manada da en değerli gündem oluyor Kısaca Türkiye iktisadında ne olacağı biliniyor lakin nasıl olacağı merak ediliyor Sizce nasıl olacak
