Son günlerin gündemi yapay zeka, bazılarını korkuturken, bazılarına de umut veriyor. Tam manasıyla sıkıntıların tahlili ya da bilim kurgu misali bir felaket olmasa da yakın vakitte birçok tartışmaya neden olacağı kesin üzere görünüyor. Bilgi derleme ya da sürat kazanma mevzularında hala teyide muhtaç birçok alanda olsa da işe yaradığı ise kesin görünüyor.
Biz de iktisatta problemler başlığında merak ettik ve paralel kainatta Türkiye’nin iktisadını yapay zeka yönetse ne yapardı diye baktık. Sorduğumuz sorulara teorilerden yola çıkan yanıtlar verdiğini gördüğümüz AI, adeta bir Mahfi Eğilmez, bir Özgür Demirtaş edasında Ortodoks çıktı.
Sevgili ChatGPT, sence Türkiye iktisadı ne durumda?
Türkiye iktisadı son yıllarda dalgalı bir seyir izlemiştir. 2018 yılında yaşanan döviz kuru krizi ve akabinde gelen pandemi süreci ekonomiyi olumsuz etkilemiştir.
Son bilgilere nazaran, Türkiye iktisadı 2021 yılında %9,6 büyüme kaydetti.
Burada duralım zira bu data 2021 yılı son çeyreğine ilişkin, Türkiye son bilgilere nazaran 2022 yılında yüzde 5,6 büyüdü.
Ancak, enflasyon oranı yüksek düzeylerde seyretmekte ve işsizlik oranı da hala yüksek düzeylerde bulunmaktadır. Ayrıyeten, Türkiye dış borç yükü açısından da kuvvetli bir süreçten geçmektedir.
Hükümetin aldığı birtakım önlemlerle ekonomik durumda düzgünleşme sağlanmaya çalışılmaktadır. Lakin, ekonomik istikrarın sağlanması için daha yapısal ve uzun vadeli ıslahatların da yapılması gerekmektedir.
“Yapısal ıslahatlar, yapısal ıslahatlar, neymiş bu yapısal reformlar” diyebilirsiniz. Birazdan açıklayacağız lakin evvel efsaneyi hatırlayalım.
Peki yapay zeka Türkiye iktisadında ne sorun var?
Türkiye iktisadı son yıllarda birçok meseleyle karşı karşıya kalmıştır. Kimileri şunlardır:
-
Enflasyon
-
Döviz Kuru Dalgalanmaları
-
Yüksek İşsizlik Oranı
-
Yüksek Kamu Borcu
-
Siyasi İstikrarsızlık
Bu meselelerin yanı sıra, Türkiye iktisadı için kimi yapısal ıslahatların da yapılması gerekmektedir. Bu ıslahatlar, ekonomik büyümeyi destekleyerek, yatırımları artırarak ve istihdamı artırarak, Türkiye iktisadını daha sürdürülebilir hale getirebilir.
“Türkiye iktisadında güzelleştirme için neler yapılmalı?” dedik birinci yanıtı “Enflasyonun denetim altına alınması” oldu.
Yüksek enflasyon oranı, tüketici fiyatlarındaki artışı ve satın alma gücünün düşmesine neden olmaktadır. Merkez Bankası’nın bağımsızlığının korunması ve para siyasetlerinin faal bir formda uygulanması ile enflasyon oranının düşürülmesi kıymetlidir.
“Yatırım ortamının iyileştirilmesi”
Yatırım ortamının güzelleştirilmesi, özel dalın Türkiye’ye yatırım yapmasını teşvik edecektir. Bunun için, yatırımcıların bürokratik manilerden kurtarılması, iş yapma kolaylığının sağlanması ve yatırımcıların güvenliği için yasal düzenlemelerin yapılması kıymetlidir.
“Dış borç yükünün azaltılması”
Dış borç yükü, Türkiye’nin ekonomik istikrarını tehdit eden değerli bir risk faktörüdür. Dış borcun azaltılması için hükümetin daha sıkı bir mali disiplin uygulaması, kamu harcamalarının denetim altına alınması ve ihracatın artırılması gerekmektedir.
“Eğitim ve Ar-Ge yatırımlarının artırılması”
Eğitim ve Ar-Ge yatırımları, uzun vadeli ekonomik kalkınmanın temelini oluşturmaktadır. Bu nedenle, hükümetin eğitim ve Ar-Ge yatırımlarına daha fazla kaynak ayırması ve özel bölümün de bu alana yatırım yapması gerekmektedir.
“İstihdamın artırılması”
İstihdamın artırılması, gelir dağılımının düzeltilmesi ve tüketim harcamalarının artması açısından değerlidir. Hükümetin bilhassa gençler ve bayanlar için istihdamı teşvik etmek için siyasetler geliştirmesi gerekmektedir.
Bu önlemler, Türkiye iktisadında uzun vadeli ve sürdürülebilir bir güzelleşme sağlayacaktır. Lakin, ekonomik istikrarın sağlanması için hükümetin kararlı bir formda bu önlemleri uygulaması gerekmektedir.
Neymiş bu yapısal ıslahatlar?
-
Vergi Reformu
-
Eğitim Reformu
-
Kamu İdaresi Reformu
-
Dış Ticaret Reformu
-
Hukuk Reformu
-
Enerji Reformu
Ne dersiniz? Yapay zeka Türkiye iktisadını geliştirebilir mi? Yoksa esasen bunları güzel iktisatçılardan öğrendikleriyle mi söylüyor?
